گاهی عاشق کسی می‌شویم که به جای آن که باعث آرامش ما شود، روان ما را آزرده می‌کند. گاهی در روابط اجتماعی آن چنان احساس شکست می‌کنیم که فکر می کنیم همه موفق هستند و ما ناراحت. گاهی همسر، نامزد و یا دوستان صمیمی خود را از دست می‌دهیم و نمی دانیم چگونه رابطه را برگردانیم. و در حالت کلی بسیاری از ما با آن ها اشنا هستیم و نمی توانیم کسی را که دوست داریم جذب کنیم و یا در ارتباطمان مشکل داریم. و ریشه ی بسیاری از آن ها در طرحواره ها می باشد و قالب هایی هستند که از تولد در ذهن و شخصیت ما ایجاد شده اند و ما با آن ها دیا را می بینیم و تمام روابط ما طبق این قالب ها رقم می خورد.بر اساس مطالعات مشاوره ازدواج ایرانیان بسیاری از افراد مشکل افرین در کودکی مورد ظلم قرار گرفته اند و برخی دیگر یادشان نمی اید که کودکی شان چگونه بوده است . البته برخی از افرا هم ممکن است کودکی خوبی داشته باشند ولی اکنون مشکلات زیادی دارند . طرحواره ها به خاطر نوع تربیت ما و در عین حال به خاطر خلق و خوی ما ایجاد شده اند. شاید در کودکی مشکلی نباشد ولی در بزرگسالی مشکلاتش بسیار باشد و به خاطر وجود برخی از طرحواره هاست که این کار را انجام می دهد.

این طرحواره ها تبدیل به الگوهای ذهنی می شوند و ما با آن ها با دیگران ارتباط برقرار می کنیم. 

الگوهای ذهنی چگونه ما را به سمت آدم های نا مناسب می‌برد؟

بر اساس گفته‌ی روانشناس خانواده خوب تهران ذهن ما باعث می شود از کسانی خوشمان بیاید ، از کسانی متنفر باشیم و به کسانی وابسته باشیم و .... از کودکی الگو ها و یا قالب هایی در ذهنمان است که به آن ها طرحواره می گوییم. بعضی افراد جذب افراد بی عاطفه می شوند، بعضی دیگر به دنبال افراد قدرتمند هستند که آن ها را نجات دهند و گروهی هم از برقراری رابطه ترس دارند. این نشاندهنده ی طرحواره ها می‌باشد. طرحواره ها به ما می گوید که چگونه خود و دیگران را نگاه کنیم، چگونه رفتار کنیم و چگونه فکر کنیم و احساسات خود را نشان دهیم بنابراین طرحواره ها تصاویر عمیقی در نا خود آگاه هستند. در زیر به تعدادی از این طرحواره ها اشاره می کنیم.

1)رهاشدگی:

فرد دارای این طرحواره به طور نا خودآگاه منتظر است عزیزان خود را از دست بدهد و اطرافیانش در دسترس نیستند و نومی توان به آن ها تکیه کرد و او باور دارد که طرف مقابلش او را رها می کند و یا از بین می رود و خودش تنها می ماند. و به سمت افرادی می رود که دور از دسترس هستند و یا به خاطر ترس از دست دادن آدم ها با آن ها وارد رابطه نمی شود و یا برای نگه داشتن آن ها بسیار کنترلش می کند.

2)محرومیت هیجانی:

طبق نظر بهترین روانشناس ایرانی کمبود محبت، عدم همدلی،محرومیت از حمایت از مشکلات آن است. این افراد در روابط کاری و یا عاطفی یا جذب افراد سرد و بی عاطفه می شوند و یا انتظار عاطفی زیادی از دیگران دارند و برخی دیگر وارد روابط صمیمی نمی شوند و فکر می کنند که دیگران توجهی به آن ها ندارد.

3)بی اعتمادی:

کسانی که این طرحواره را دارند انتظار دارند که از طرف دیگران ضربه بخورند، فکر می کنند مورد نقشه هایی دارند که از دیگران سوء استفاده کنند.

4)نقص و شرم:

این افراد احساس می‌کنند ارزشمند نیستند و نسبت به انتقاد بسیار حساس بوده و خود را با دیگران مقایسه می کنند و فکر می کنند عیب های درونی دارند. 

5)انزوای اجتماعی:

این افراد فکر می‌کنند به جامعه تعلق ندارند و از دیگران فاصله می گیرند.

6)وابستگی:

چنین افرادی نمی توانند مسئولیت های روزمره خود را انجام دهند و به دنبال این هستند که دیگران آن ها را راهنمایی و کمک کند تا کارهایشان را انجام دهند.

7)آسیب پذیری:

این افراد فکر می کنند که اتفاق وحشتناکی برای آن ها خواهد افتاد.

8) خویشتن تحول نیافته:

این افراد احساس می کنند که وجودشان درگیر ادغام شده است و بدون دیگران هیچ هویتی ندارند .

9)شکست:

این افراد باور دارند که شکست خورده اند و احساس بی کفایتی می کنند.

10)استحقاق:

این افراد فکر می کنند همیشه حق با خودشان است و هر وقت چیزی می خواهند باید دیگران هر طوری که شده فراهم کنند در غیر این صورت قهر می کنند و عصبانی می شوند. و می توان گفت که توجهی به نیازهای دیگران ندارند.

11)خویشتن داری ناکافی:

این افراد بر احساسات خود مدیریت ندارند و کارهایی می کنند که به دیگران و یا خودشان آسیب بزنند و تحمل نا کامی را ندارند و زمانی که چیزی را می خواهند اگر مشکلی پیش بیاید آشفته می شوند.

12)ایثارگری افراطی:

این افراد نیازهای خود را فدای دیگران می کنند و اگر کسی چیزی بگوید نمی توانند نه بگویند و به خاطر میل و خشم درونی دنبال کارهای بقیه هستند و احساس می کنند که قربانی شده اند.

13)جلب توجه:

این افراد به دنبال جلب توجه و تایید دیگران هستند.

14)منفی گرایی:

این افراد از کوچک ترین حوادث بزرگ ترین فاجعه ها را می سازند.

15)بازداری هیجانی:

چنین افرادی خشم و ناراحتی و غم خود را نشان نمی دهند، چون می ترسند که طرد شوند و یا دیگران را ناراحت کنند . چنین افرادی حتی ممکن است خوشحالی خود را هم نشان ندهند.

16)ملاک های سخت گیرانه:

این افراد نسبت به خود بسیار سختگیر بوده و همیشه به دنبال رسیدن به هدف های بزرگشان هستند و از خود رضایتی ندارند و اگر هر کاری را به خوبی انجام ندهند بی ارزش خواهند بود.

افراد می توانند این طرحواره ها را به کمک مشاوران در مطب‌ تخصصی روانشناسی اصلاح کنند و از بسیاری مشکلات رهایی یابند.