مدل فرایندی تنظیم هیجان در یکی از دیدگاه ها به دو راه سازگارانه و ناسازگارانه تقسیم شده است که  هر فردی در نشان دادن و تنظیم دادن هیجان هایش می تواند از هر کدام استفاده کند و این باعث می شود که فردی در بسیاری از عملکرد های زندگی اش نظیر روابط بین فردی، شغل، تحصیل، ازدواج و .... موقث باشد ولی فرد دیگر در هر کدام از آن ها و یا برخی از آن ها مشکلاتی را تجربه کند. در ادامه به هر کدام از این راه ها اشاره می کنیم و آن ها را توضیح می دهیم.

جست و جوی فعالیت های سالم و فرح بخش:

مطالعات مشاوره خانواده نشان می دهد که جستجوی فعالیت های سالم و فرح بخش از قبیل ورزش و گوش دادن به موسیقی راهبردهای موفقی در کاهش اضطراب و تنش هستند. این تاثیر مثبت و رهایی از قید و بندهای ذهنی نشان می دهد که هیجان یک گره سازماندهی مرکزی است که با اطلاعات ذخیره شده در شبکه معنایی حافظه مرتبط است. وقتی یک گره هیجانی توسط رویدادهای استرس زا فعال سازی می شود حوادث قبلی و عقاید مرتبط با هیجا به ذهن می آیند که منجر به زیاد شدن و به طول انجامیدن هیجان می ود. در این حالت، جستجوی فعالیت های سالم و فرح بخش در پرداختن به هیجان های منفی وقفه ایجاد می کند و فرد را در کاهش پریشانی هیجانی توانمند می سازد. 

تفسیر و رشد مثبت:

تفسیر باعث رشد مثبت می شود در این راهبرد فرد هیجانات خود را مورد بررسی قرار می دهد و در واقع به خودشناسی درباره هیجانات خود اقدام می کند.  در مواقع مشابه سعی می کند از نتیجه تاملات خود در جهت تنظیم هیجانی بهره ببرد. علاوه بر این، این راهبرد یک راهبرد شناختی نیز محسوب می شود که می تواند در جهت مقابله مثبت با احساسات هیجانی ناشی شود.

برنامه ریزی:

طبق نظر مشاور ازدواج برنامه ریزی جز راهبردهای سازگارانه تنظیم هیجان است. زیرا که باعث کاهش پریشانی هیحانی می شود و افراد را به ایجاد تلاش های لازم جهت مقابله با رویدادهای استرس زا مجهز می سازد. برنامه ریزی یک تلاش شناختی برای مقابله مناسب با هیجان های جاری و آمادگی برای مقابله مناسب با هیجان های پیش رو است. 

راهکارهای ناسازگارانه در تنظیم هیجان شامل چه مواردی هستند؟

ما در این جا به سه نوع راهبرد که با کاهش پریشانی هیجانی همراه هستند ولی بسیار زیان بارند که عبارت اند از:

وابستگی به حمایت هیجانی دیگران، وابستگی به مواد و متمرکز شدن بر برون ریزی هیجانی  که در ادامه هر کدام را توضیح می دهیم.

وابستگی به حمایت هیجانی دیگران:

مطالعات نشان می دهد که افراد دارای اعتماد درونی به توانایی هایشان جهت مدیریت هیجانی بدون وابستگی به حمایت هیجانی دیگران اعتماد کنند. بر اساس این استدلال عدم وابستگی هیجانی یک فعالیت رشدی اساسی است که نوجوانان با آن مواجه می شوند. زمانی که این اعتماد درونی به خود وجود نداشته باشد فرد به دنبال وابستگی از دنیای بیرون و اطرافیان خواهد بود و این در هر شرایطی نمی تواند موفقیتی را به همراه داشته باشد و یا اضطراب را کاهش دهد زیرا اطرافیان نمی توانند در هر شرایطی در کنار ما باشند و در برخی مارد خود فرد است که باید نسبت به تنش و کنترل آن آگاهی لازم را کسب کند. زمانی که این وابستگی با مشکل مواجه شود فرد درجه بالایی از پریشانی را نشا خواهد داد که بسیار دردسرساز خواهد بود. زمانی که اطرافیان در کنار شما هستند و می توانید با آن ها صحبت کنید و حمایت لازم را از آن ها دریافت می کنید این احساس پریشانی به صورت مقطعی رفع می شود ولی وقتی که این حمایت دریافت نشود همانطور که گفتیم مشکلاتی را به همراه خواهد داشت.

وابستگی به مواد:

برخی از افراد در بعضی از بحران های زندگیشان به مصرف مواد پناه می برند. کسی که شکست اقتصادی، عشقی یا تحصیلی می خورد برای خلاص شدن از هیجان های منفی لز شکست به مصرف بی رویه مواد و در نهایت به وابستگی از مواد مبتلا می شود. این کار یکی از راهبردهای ناسازگارانه تنظیم هیجان است و شامل مواردی از قبیل خوردن بیمارگونه بیش از حد غذا، نوشیدن الکل و مصرف داروها است. این راهبرد های ناستزگارانه لذتی زود گذر را فراهم می کند و کاهش موقت هیجانی را به همراه دارد و در نهایت خود به معضلی بزرگ تر تبدیل می شود. این راهبرد ها با ناسازگاری در حوزه های مختلف از قبیل روابط اجتماعی، عاشقانه و شغل و آموزش سلامت روان و فیزیکی مرتبط هستند. 

متمرکز شدن بر برون ریزی هیجانی:

برون ریزی اصطلاحی است که فروید در مورد تکانه های اولیه مطرح کرده است. این برون ریزی می تواند مخرب مثل دعوا و یا جامعه پسندانخ مثلا مبارزه در ورزش باشد و تمرکز افراطی ب برون ریزی هیجانی به عنوان راهبرد نا سازگارانه است. پاسخ های نشخواری نسبت به هیجان های منفی که ناشی از رویدادهای استرس زا هستند افراد را در خطر دوره های شدید و طولانی پریشانی هیجانی قرار می دهد. در حقیقت یک نمونه از پاسخ های نشخوار به هیجان های منفی صحبت مکرر در مورد رویداد ها و هیجان های منفی با دیگران است بنابراین برون ریزی هیجان های منفی مانع سازگاری در حوزه های گوناگون زندگی روزانه می شود .به عبارت دیگر توانایی مدیریت ابراز هیجان، مخصوصا توانایی ابراز هیجان منفی به آسیب پذیری در ارتباط ها با نیاز ها و رشد روابط اجتماعی یا پیشبرد اهداف دیگران منجر می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با مرکز روانشناسی در ارتباط باشید . راهنمایی ها و ـموزش های لازم را در این زمینه دریافت نمایید.