رفتارهای سمی که با خودمان داریم

آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا گاهی اوقات بزرگترین دشمن خودمان می‌شویم؟ ممکن است هر روز بدون اینکه حتی متوجه باشیم، به خودمان آسیب بزنیم. بسیاری از ما رفتارهایی داریم که نه تنها به ما کمک نمی‌کنند، بلکه به مرور زمان به شدت به سلامت روحی و جسمی‌مان صدمه می‌زنند. در این مقاله، به بررسی رفتارهای سمی که اغلب با خودمان داریم، دلایل آن‌ها و راه‌های مقابله با آن‌ها می‌پردازیم.

رفتار سمی چیست؟

تعریف رفتارهای سمی با خود

رفتارهای سمی به آن دسته از الگوهای رفتاری اشاره دارد که نه تنها کمکی به ما نمی‌کنند، بلکه به طور مستقیم یا غیرمستقیم باعث آسیب‌های روانی، جسمی و حتی اجتماعی می‌شوند.مشاور خانواده می گوید  این رفتارها باعث کاهش عزت نفس، اعتماد به نفس و کیفیت زندگی می‌شوند. در واقع، این نوع رفتارها ما را در مسیری قرار می‌دهند که به جای پیشرفت، به پسرفت می‌انجامد.

رفتارهای سمی چگونه ایجاد می‌شوند؟

رفتارهای سمی اغلب از تجربیات ناخوشایند کودکی، فشارهای اجتماعی و انتظارات غیرواقعی نشأت می‌گیرند. محیط پیرامون ما و انتظاراتی که از خودمان داریم، می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد این نوع رفتارها شود.

دلایل رفتارهای سمی با خودمان

فشارهای اجتماعی و انتظارات بی‌جا

در دنیای مدرن، فشارهای اجتماعی نقش بزرگی در شکل‌گیری رفتارهای سمی دارد. ما اغلب سعی می‌کنیم با استانداردهای نامعقول جامعه هماهنگ شویم و در این مسیر، خود را تحت فشار قرار می‌دهیم. شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌ها و فرهنگ‌های رایج به ما می‌گویند که چگونه باید باشیم و اگر نتوانیم با این استانداردها هماهنگ شویم، خودمان را بی‌ارزش می‌پنداریم.

انتقادهای مداوم از خود

یکی از دلایل اصلی رفتارهای سمی، انتقادهای شدید و مداوم از خود است. ما خود را به خاطر کوچکترین اشتباهات سرزنش می‌کنیم و به مرور زمان به این باور می‌رسیم که هیچ‌گاه به اندازه کافی خوب نیستیم. این نوع تفکر می‌تواند به شدت سمی باشد.

انواع رفتارهای سمی با خودمان

1. خودسرزنشگری مداوم

خودسرزنشگری به این معناست که هر اتفاق بدی که رخ می‌دهد، ما خودمان را مقصر بدانیم. مشاور تاکید دارد این رفتار می‌تواند باعث شود که در هر شرایطی خودمان را مقصر بدانیم و حتی برای اشتباهات دیگران نیز خود را سرزنش کنیم.

2. کمال‌گرایی افراطی

کمال‌گرایی زمانی رخ می‌دهد که از خود توقع داشته باشیم همیشه بی‌عیب و نقص باشیم. از منظر مرکز روانشناسی این نوع تفکر می‌تواند به سرعت باعث ناامیدی و افسردگی شود، چرا که هیچ‌کس نمی‌تواند همیشه کامل باشد. کمال‌گرایی نه تنها به پیشرفت کمک نمی‌کند، بلکه باعث می‌شود که ما از اشتباه کردن بترسیم و نتوانیم به جلو حرکت کنیم.

3. مقایسه‌ی مداوم با دیگران

ما همیشه به زندگی دیگران نگاه می‌کنیم و سعی می‌کنیم با آن‌ها مقایسه کنیم. این مقایسه‌ها به مرور زمان به خودمان آسیب می‌زند، زیرا همیشه کسانی وجود دارند که در زمینه‌هایی از ما بهتر هستند. مقایسه مداوم باعث کاهش عزت نفس می‌شود و ما را در یک چرخه‌ی بی‌پایان از نارضایتی قرار می‌دهد.

4. نادیده گرفتن نیازهای خود

گاهی به خاطر مشغله‌های روزمره و یا به خاطر توجه به دیگران، نیازهای شخصی خود را نادیده می‌گیریم. مشاور می گوید این رفتار سمی می‌تواند به شدت به سلامت روانی و جسمی ما آسیب برساند.

5. عدم پذیرش اشتباهات

همه انسان‌ها اشتباه می‌کنند. اما وقتی ما نتوانیم اشتباهات خود را بپذیریم و به خودمان اجازه دهیم که از آن‌ها درس بگیریم، دچار رفتارهای سمی می‌شویم. این رفتار ما را از پیشرفت باز می‌دارد و باعث می‌شود که همیشه احساس گناه و پشیمانی داشته باشیم.

پیامدهای رفتارهای سمی

آسیب به سلامت روانی

رفتارهای سمی تاثیرات مخربی بر سلامت روانی دارند. افرادی که به طور مداوم خود را سرزنش می‌کنند یا سعی دارند کامل باشند، بیشتر مستعد ابتلا به افسردگی، اضطراب و دیگر اختلالات روانی هستند.

کاهش عزت نفس

یکی از مهم‌ترین نتایج رفتارهای سمی، کاهش عزت نفس است. افراد با عزت نفس پایین، خود را بی‌ارزش می‌دانند و این باعث می‌شود که در زندگی شخصی و حرفه‌ای خود نیز موفقیت کمتری داشته باشند.

ایجاد فاصله در روابط اجتماعی

رفتارهای سمی نه تنها به خودمان آسیب می‌زند، بلکه می‌تواند روابط اجتماعی ما را نیز تحت تاثیر قرار دهد. مشاور خانواده تاکید دارد افراد با عزت نفس پایین ممکن است از دیگران دوری کنند یا نتوانند روابط سالم و پایداری با دیگران داشته باشند.

چگونه می‌توانیم از رفتارهای سمی جلوگیری کنیم؟

1. شناسایی رفتارهای سمی

اولین قدم در جلوگیری از این رفتارها، شناخت آن‌هاست. وقتی بدانیم که چه رفتارهایی برای ما مضر است، می‌توانیم روی تغییر آن‌ها کار کنیم.

2. تمرین خودشفقتی

خودشفقتی به این معناست که با خودمان همانطور رفتار کنیم که با یک دوست نزدیک رفتار می‌کنیم. وقتی اشتباهی مرتکب می‌شویم، به جای سرزنش کردن خود، باید با خودمان مهربان باشیم و اشتباهات را فرصتی برای یادگیری بدانیم.

3. پذیرش نقص‌ها و اشتباهات

هیچ‌کس کامل نیست و همه ما اشتباه می‌کنیم. پذیرش این واقعیت که اشتباهات بخشی از زندگی هستند، می‌تواند به ما کمک کند که از خودمان انتظارات واقع‌بینانه‌تری داشته باشیم و رفتارهای سمی را کاهش دهیم.

4. مراقبت از خود

مراقبت از خود به معنای توجه به نیازهای جسمی، روانی و عاطفی است. با انجام فعالیت‌هایی مانند ورزش، مدیتیشن و استراحت کافی می‌توانیم به سلامت خود اهمیت دهیم و از رفتارهای سمی جلوگیری کنیم.

5. تنظیم انتظارات واقع‌گرایانه

باید یاد بگیریم که از خود انتظارات واقع‌بینانه‌ای داشته باشیم. هرگز نمی‌توانیم در همه جنبه‌های زندگی عالی باشیم و همین کافی است که در مسیر رشد و پیشرفت باشیم.

6. استفاده از تکنیک‌های مقابله با استرس

استرس یکی از عوامل مهم در ایجاد رفتارهای سمی است.از منظر مرکز روانشناسی  با استفاده از تکنیک‌هایی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و یا حتی صحبت با یک مشاور می‌توانیم استرس را کاهش دهیم و از رفتارهای سمی دوری کنیم.

7. درخواست کمک از دیگران

هیچ‌کس نمی‌تواند به تنهایی همه مشکلاتش را حل کند. درخواست کمک از دوستان، خانواده یا یک مشاور می‌تواند به ما در مقابله با رفتارهای سمی کمک کند.

راهکارهای عملی برای مقابله با رفتارهای سمی

1. نوشتن احساسات

یکی از بهترین راه‌ها برای شناسایی و مقابله با رفتارهای سمی، نوشتن احساسات و افکار است. با نوشتن، می‌توانیم بهتر به ریشه‌های رفتارهای خود پی ببریم و راهکارهای مناسبی برای تغییر آن‌ها پیدا کنیم.

2. تمرین روزانه شکرگزاری

شکرگزاری به ما کمک می‌کند که به جای تمرکز بر کاستی‌ها و اشتباهات، به داشته‌ها و موفقیت‌های خود توجه کنیم. این تمرین باعث می‌شود که افکار منفی کاهش یابند و رفتارهای سمی نیز کم‌رنگ شوند.

3. یادگیری مهارت‌های مقابله با استرس

استرس یکی از مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند باعث بروز رفتارهای سمی شود. یادگیری تکنیک‌های مقابله با استرس می‌تواند به ما کمک کند که در مواجهه با موقعیت‌های دشوار، بهتر عمل کنیم.

4. گذراندن زمان با افرادی که مثبت‌اندیش هستند

افرادی که مثبت‌اندیش و حامی هستند، می‌توانند به ما در مسیر مقابله با رفتارهای سمی کمک کنند. حضور در کنار این افراد باعث می‌شود که دیدگاه ما نسبت به خودمان و زندگی تغییر کند.

 نتیجه‌گیری مرکز روانشناسی

رفتارهای سمی با خودمان می‌تواند زندگی ما را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. از منظر مرکز روانشناسی اما با شناخت این رفتارها و انجام تمرین‌های مناسب، می‌توانیم از این چرخه‌ی منفی خارج شویم و به سمت یک زندگی سالم‌تر و شادتر حرکت کنیم. یادمان باشد که ما ارزشمند هستیم و شایسته‌ی عشق و احترام، حتی از طرف خودمان. هر گام کوچکی که در مسیر تغییر این رفتارها برداریم، ما را به زندگی بهتر و شادتر نزدیک‌تر می‌کند. مهم‌ترین نکته این است که بدانیم تغییر ممکن است و هر روز فرصتی جدید برای بهتر شدن است.