خانواده دارای یک نظام است و هر فرد در این نظام جایگاه ویژه ی خودش را دارد که نشانه ی قدرت و تاثیر او بر دیگران است . خانواده مانند سایر نهاد های اجتماعی یک سیستم تلقی می شود و در آن باید رابطه ی اعضا نسبت به همدیگر معین شود . اعضای خانواده در نقش هایی که دارند باید بدانند که نسبت به یکدیگر چگونه رفتار کنند . طبق مطالعات مرکز مشاوره ازدواج ایرانی برای مدیریت خانواده مدل های گوناگونی وجود دارد ولی امروزه بیشتر مدل مشارکتی مطرح است . به این مفهوم که تمام اعضای خانواده در اداره ی امورات خانواده متناسب با سن و شرایط خود مشارکت می کنند .

حد و مرز ها در خانواده :

در درون سیستم خانواده اعضای خانواده دارای روابطی هستند ، نکته ای که وجود دارد این است که باید حریم هر کسی هر چند که رابطه ی خونی با یکدیگر دارند معیت و محفوظ باشد . از این رو با تعیین حد و مرز کیفیت و چگونگی ارتباط و معاشرت اعضای خانواده با یکدیگر باید معین گردد . طبق نظر روانشناس خانواده در ایران معین نمودن حد و مرز ها این توانایی را برای اعضا به وجود می آورد که بر زندگی خودشان مدیریت مطلوبی بنمایند . از این رو در خانواده باید سعی گردد حدود و مرز های اعضا نسبت به هم آشکار معین شود . با این کار همه ی اعضا می فهمند که چه کسی و چگونه جز خانواده است . در خانواده مرز ها امری وانشناختی است به اموری مانند ارتباط کلامی و غیر کلامی میان افراد و موضوعات عاطفی مربوط می شود . این که در یک رابطه تعاملی خاص در خانواده چه کسی حضور دارد و چه کسی بیرون از آن قرار داد نشان از مرز ها در خانواده است . کارکرد تعیین مرز ها متمایز کردن محدوده و وظایف است که چرا هر فردی در نقشی که دارد عملکردی ویژه دارد . وقتی حدود و مرز ها در خانواده معین می شود اعضا تکلیف خود را نسبت به خود و نسبت به دیگر اعضای خانواده می دانند و سعی می کنند هماهنگ و با رعایت مرز ها رفتار نشان دهند . رعایت و در نظر داشتن حدود برای کودکان شاید ابتدا مشکل باشد و آن ها را دچار ترس و نگرانی کند ولی اگر والدین مصمم باشند کم کم جامعه پذیر می شوند و اهمیت آن را در زندگی خویش درک می کنند . آن ها هم باید یاد بگیرند که حد و حدود برای خود تعیین کنند .

آیا تعیین حد و مرز برای زوجین هم وجود دارد ؟

اهمیت تعیین حد و مرز در این است که تعیین و معین کردن آن در نهایت به ایجاد و حفظ عشق بین زوجین می انجامد . اگر در اول زندگی حد و مرز ها مشخص نشوند یا به هر دلیلی بشکند زندگی مشترک نیز آسیب خواهد دید . زمانی که حد و حدود مشخص نشود به صمیمیت واقعی نمی رسند آن ها هرگز از همدیگر شناخت پیدا نمی کنند و نمی توانند ضمن دوست داشتن یکدیگر به طور مستقل و هماهنگ با هم رشد کنند و عشقشان را به شکوفایی برسانند . و در واقع به رضایت بلند مدت در زندگی مشترک نمی رسند . تعیین حد و مرز به زن و مرد کمک می کند که بفهمند هرکس چه محدوده ای دارد و محدوده هر فرد کجا تمام می شود . طبق نظر مشاوران مراکز مشاوره تخصصی تعیین حد و مرز بین زوجین مسئولیت آن ها را معین می کند و وقتی یکی در انجامش کوتاهی کرد دیگری متهم نمی شود . زن و مرد باید در خصوص احساس ، نگرش ، رفتار ، انتخاب ، محدودیت ، خواسته ، فکر ، ارزش ، استعداد و عشق خود نسبت به طرف مقابل مسئولیت را قبول می کند . با استفاده از تعیین حد و مرز ها افراد حق آزادی و انتخاب دارند . زیرا که ازدواج بدون آزادی و حق انتخاب بسیار دشوار خواهد بود . زوجین باید نسبت به مرز ها و حدود یکدیگر احترام بگذارند و آن ها را نادیده نگیرند . زمانی که زوجین نسبت به حدود یکدیگر احترام بگذارند به مرور زمان عشق را میان خودشان پرورش می دهند . 

مسئولیت پذیری زوجین چقدر اهمیت دارد ؟

زوجین نسبت به یکدیگر مسئول هستند ولی نباید به جای یکدیگر مسئول شوند . زوجین در بسیاری از بحران های مالی ، جسمی ، عاطفی و ... حامی یکدیگر هستند ولی در حالت عادی هر فردی باید مسئولیت های خودش را بپذیرد . زمانی که زوجین مسئولیت پذیر نباشند یکی از آن ها که مسئولیت پذیر است بیشتر تحت فشار قرار خواهد گرفت و رابطه ی یک زرفه بعد از مدتی آسیب خواهد خورد و می تواند سبب عدم توافق بین زوجین شود .

خانواده یکی از موارد مهمی است که همواره نیازمند مراقبت می باشد تا رشد پیدا کند و پرورش یابد و در نهایت کمال برسد . مراقبت از خانواده نیازمند آگاهی و دانش کافی می باشد . افراد می توانند با استفاده از یادگیری مهارت هایی مانند تربیت فرزند ، زناشویی و ... به شکل موفقیت آمیز عمل کنند . افراد با این مهارت ها می توانند به بسیاری از موارد مهم در هر خانواده آشنا شوند و آن ها را مدیریت نمایند . برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید به لیست بهترین روانشناسان کشور دسترسی داشته باشید و از آن ها کمک و راهنمایی دریافت نمایید .