تعطیلات عید برای بسیاری از افراد، زمانی برای شادی، دورهمی‌های خانوادگی و استراحت است. اما در این میان، برخی افراد نه تنها از این تعطیلات لذت نمی‌برند، بلکه دچار احساس افسردگی، کسالت و بی‌حوصلگی می‌شوند. اما چرا این اتفاق می‌افتد؟ چرا برخی از ما به‌جای لذت بردن از تعطیلات، احساس ناراحتی و ناامیدی می‌کنیم؟ در این مقاله به بررسی علل این احساسات و راه‌های مقابله با آن می‌پردازیم.
چرا برخی افراد در تعطیلات عید احساس کسالت و افسردگی می‌کنند؟
روانشناس خانواده تاکید دارد احساس افسردگی و کسالت در تعطیلات عید می‌تواند ناشی از عوامل روانشناختی، اجتماعی، اقتصادی و حتی زیستی باشد. برخلاف انتظار عمومی که تعطیلات باید زمانی برای شادی باشد، برخی افراد به دلایل مختلف در این دوران بیشتر احساس ناراحتی می‌کنند.
دلایل روانشناختی احساس افسردگی در تعطیلات
۱. تأثیر انتظارات بالا و مقایسه اجتماعی
در دوران عید، رسانه‌های اجتماعی پر از تصاویر شادی‌بخش، سفرهای لوکس و دورهمی‌های خانوادگی است. این نمایش مداوم شادی دیگران باعث می‌شود که افراد زندگی خود را با دیگران مقایسه کنند و اگر شرایط آن‌ها به اندازه کافی خوب نباشد، دچار احساس ناکامی و افسردگی شوند.
۲. احساس تنهایی و انزوای اجتماعی
تعطیلات زمانی است که معمولاً افراد با خانواده و دوستان خود وقت می‌گذرانند. اما کسانی که به هر دلیلی تنها هستند—چه به دلیل مهاجرت، فقدان عزیزان یا مشکلات خانوادگی—ممکن است احساس انزوا و تنهایی کنند. مشاور خوب تاکید دارد این احساس در ایام تعطیل شدیدتر می‌شود و می‌تواند منجر به افسردگی شود.
۳. خاطرات تلخ و دلتنگی برای گذشته
برای برخی، عید یادآور خاطرات تلخ از دست دادن عزیزان، اختلافات خانوادگی یا روزهای خوش گذشته‌ای است که دیگر تکرار نمی‌شود. این خاطرات می‌توانند حس دلتنگی و غم را تشدید کنند.
۴. تغییر در روال عادی زندگی
روانشناس خانواده می گوید تعطیلات باعث تغییر در ریتم معمول زندگی می‌شود. افرادی که به برنامه‌ریزی منظم و روزمرگی عادت کرده‌اند، ممکن است با این تغییر دچار سردرگمی و احساس بیهودگی شوند. نبود فعالیت‌های روزمره‌ای که به آن‌ها هدف و معنا می‌دهد، می‌تواند باعث بی‌حوصلگی و افسردگی شود.
عوامل محیطی و فرهنگی تأثیرگذار
۱. فشار اجتماعی برای شاد بودن
جامعه از ما انتظار دارد که در تعطیلات شاد باشیم. این فشار اجتماعی باعث می‌شود کسانی که واقعاً احساس خوشحالی نمی‌کنند، احساس کنند که مشکلی دارند. سرکوب احساسات واقعی می‌تواند منجر به اضطراب و افسردگی شود.
۲. هزینه‌های مالی و فشار اقتصادی
تعطیلات معمولاً با افزایش هزینه‌های مالی همراه است—خرید هدایا، لباس نو، سفر و پذیرایی از مهمانان. برای بسیاری از افراد، این فشار مالی می‌تواند به منبعی از استرس و اضطراب تبدیل شود و لذت تعطیلات را از بین ببرد.
۳. تغییرات فصلی و تأثیرات آب و هوا
از منظر مطب روانشناسی برخی از افراد در ماه‌های خاص سال به دلیل کاهش نور خورشید و تغییرات فصلی دچار افسردگی فصلی (SAD) می‌شوند. اگر تعطیلات عید در فصلی باشد که نور خورشید کمتر است، این موضوع می‌تواند بر روحیه برخی افراد تأثیر منفی بگذارد.
چگونه با احساس افسردگی در تعطیلات عید مقابله کنیم؟
۱. پذیرش احساسات واقعی خود
به‌جای سرکوب احساسات خود، آن‌ها را بپذیرید. اگر ناراحت هستید، سعی نکنید خود را مجبور به شادی کنید. گاهی پذیرفتن احساسات، اولین قدم برای عبور از آن‌هاست.
۲. کاهش استفاده از شبکه‌های اجتماعی
اگر مقایسه کردن زندگی خود با دیگران باعث ناراحتی شما می‌شود، زمان کمتری را در شبکه‌های اجتماعی بگذرانید. به یاد داشته باشید که اکثر افراد فقط لحظات خوش خود را به نمایش می‌گذارند و زندگی واقعی آن‌ها همیشه به آن زیبایی که نشان می‌دهند نیست.
۳. برنامه‌ریزی برای تعطیلات
داشتن یک برنامه مشخص می‌تواند به شما کمک کند تا از احساس بیهودگی جلوگیری کنید. کارهایی را که دوست دارید انجام دهید، حتی اگر کوچک باشند—مثلاً تماشای یک فیلم، خواندن یک کتاب یا پیاده‌روی در پارک.
۴. ایجاد ارتباط با دیگران
اگر احساس تنهایی می‌کنید، سعی کنید با دوستان، همکاران یا حتی افراد جدید ارتباط برقرار کنید. یک تماس تلفنی ساده یا ارسال یک پیام به کسی که برایتان مهم است، می‌تواند حال شما را بهتر کند.
۵. مراقبت از سلامت جسمی و روحی
ورزش کردن، تغذیه مناسب و خواب کافی تأثیر زیادی بر روحیه دارد. سعی کنید در تعطیلات نیز این عادات را حفظ کنید.
۶. تمرکز بر معنویت و قدردانی
گاهی تمرکز بر معنویت و قدردانی از چیزهای کوچک زندگی می‌تواند احساس رضایت و شادی را در شما افزایش دهد. نوشتن چیزهایی که بابت آن‌ها سپاسگزارید، می‌تواند نگرش شما را تغییر دهد.
۴. استفاده از تکنیک‌های تنفس و مدیتیشن
گاهی اوقات اضطراب و استرس می‌تواند بر روحیه شما تأثیر منفی بگذارد. یکی از راه‌های مؤثر برای کاهش این اضطراب، استفاده از تکنیک‌های تنفس عمیق و مدیتیشن است. این تمرین‌ها نه تنها به کاهش استرس کمک می‌کنند، بلکه به شما اجازه می‌دهند که در لحظه حال بمانید و از زیبایی‌های کوچک اطراف خود لذت ببرید. حتی در تعطیلات عید، با چند دقیقه تمرین تنفس عمیق می‌توانید ذهن خود را آرام کنید و احساس شادی بیشتری داشته باشید.
۵. برنامه‌ریزی برای فعالیت‌های خاص در تعطیلات
مشاور خوب می گوید اگر از سردرگمی و بی‌هدفی در تعطیلات عید رنج می‌برید، برنامه‌ریزی فعالیت‌هایی خاص می‌تواند به شما کمک کند. مثلاً می‌توانید با دوستان یا خانواده به دیدار مکان‌های جدید بروید، به تفریح بپردازید یا حتی وقت خود را به یادگیری مهارت‌های جدید اختصاص دهید. داشتن یک برنامه مشخص می‌تواند به شما کمک کند تا احساس کنید تعطیلات شما هدفمند و مفید هستند و باعث کاهش احساس کسالت شود.
۶. پذیرش تغییرات در دوران تعطیلات
در تعطیلات، ممکن است برنامه‌ها و اتفاقات طبق خواسته شما پیش نرود. مهم است که بتوانید این تغییرات را بپذیرید و از آن‌ها به عنوان فرصتی برای رشد و تغییر استفاده کنید. در بسیاری از مواقع، پذیرش وضعیت‌ها و تغییرات، کلید رهایی از احساسات منفی است. اگر بتوانید این دوران را به‌عنوان زمانی برای استراحت و بازنگری در زندگی خود ببینید، می‌توانید تجربه‌ای مثبت از تعطیلات داشته باشید.
نتیجه‌گیری مطب روانشناسی
از منظر مطب روانشناسی تعطیلات عید برای همه لذت‌بخش نیست. بسیاری از افراد به دلایل مختلف در این دوران احساس کسالت و افسردگی می‌کنند. اما با شناخت این دلایل و اتخاذ راهکارهای مناسب، می‌توان این احساسات را مدیریت کرد و تعطیلات را به زمان بهتری تبدیل کرد. اگر در این دوران احساس ناراحتی می‌کنید، بدانید که تنها نیستید و راه‌هایی برای بهبود این وضعیت وجود دارد.
دیدگاه خود را بنویسید