اسکیزوفرنی بیماری است که اکثر افراد تا قبل از مواجهه با فردی مبتلا، نسبت به آن بی اطلاع هستند و یا حتی اطلاعاتی نادرست و افسانه گونه ای راجع به آن دارند. بر اساس مطالعات مشاوره روانشناسی اسکیزوفرنی به معنای ذهن از هم گسیخته است که رفتار و گفتار کردار آدمی را تحت تاثیر قرار می دهد. به رغم زندگی رنج آوری که شخص مبتلا به آن تجربه می کند، تشخیص این بیماری کار ساده ای نیست و در واقع علائم گسترده ای که مشخصه این بیماری است، کار را برای درمان گر بسیار دشوار می کند. 

علائم بیماری چیست؟

شناخته شده ترین تعریف از اسکیزوفرنی تعریف بلولر است وی چهار علامت اصلی بیماری را در چهار جمله مختصر تعریف نموده است . اولین علامت از دست دادن و یا شکست دادن تداعی هاست. به نظر می رسد، که در این بیماران تداعی میان افکار و احساسات شکسته شده است. علاوه بر قطع رابطه میان افکار و احساسات، رابطه آن ها با دنیای خارج نیز قطع می گردد. این حالت باعث می شود که افکار و احساسات به طریق دیگری و یا با چیزهای نا آشنایی مرتبط شوند. به اعتقاد بلولر قطع رابطه میان افکار و احساسات اساس یه اختلال دیگر است. دومین علامت اخلال عواطف است که بر زندگی بیمار مسلط می شود و او احساس می کند که زندگی اش به طور دائم در معرض تهدید است. دیگران و دنیای بیرون می خواهند به او آسیب برسانند. در این جا به نظر می رسد که بیمار فاقد عاطفه نیست بلکه حداقل در شروع بیماری بین عواطف و خلق او جدایی ایجاد شده است چنین حالتی در یک دوره زمانی بر فرد مسلط می شود و در دوره دیگر فروکش می کند. از بین رفتن تداعی ها منجر به حیرت بیمار می شود. سومین علامت دوسوگرایی در رفتار بیمار است. 

علائم تشخیص اسکیزوفرنی از دیدگاه بارلو:

بارلو علائم تشخیص اسکیزوفرنی را به شرح زیر اعلام نموده است :

علائم ما قبل مرحله جنون:

کاهش فعالیت بدنی، کاهش علاقه و توانایی جنسی، افزایش مصرف سیگار، غمگینی و خلق افسرده،ضعف تمرکز و توجه، ضعف حافظه، آسیب دیدن کنش های اجرایی، فقدان بینش، سبک زندگی انزوا طلبانه، بی علاقگی به دیگران، فقدان اعتماد به خود و کمرویی است.

علائم شدت یافتن بیماری:

مشاوره خانواده به مواردی نظیر کاهش فعالیت بدنی، کاهش علاقه و توانایی جنسی، بد بینی و بی اعتمادی، افزایش مصرف سیگار، غمگینی و خلق افسرده، ضعف تمرکز و توجه، اضطراب کلی، ضعف حافظه، آسیب دیدن کنش های اجرایی، فقدان بینش، بی اعتمادی نسبت به دوستان، سبک زندگی انزوا طلبانه، بی علاقگی به دیگران، فقدان عاطفه، فقدان اعتماد به خود و کمرویی اشاره دارد.

مشکلات شایع هنگام شدت یافتن بیماری:

بی اعتمادی و بد بیی، بد بینی نسبت به دوستان، ضعف در برنامه ریزی جهت هزینه پول، خطر آسیب رساندن به خود، ارتباط کلامی نا مناسب، معیوب شدن رابطه با عواطف، بی توجهی به ظاهر خویش و مسائل بهداشتی و نیاز به بستری شدن در مراکز است. 

مشکلات شایع بیماران شدید:

مشاور خانواده تاکید می کند که این بیماران با مشکلاتی نظیر ضعف در برنامه ریزی هزینه پول، خشونت فیزیکی، افکار و اعمال وسواسی، خطر آسیب رساندن به خود،فقدان خود آرایی و توجه به بهداشت، نیاز به بستری شدن مواجه هستند.

مراقبان بیمار چه کاری می توانند انجام دهند:

به رسمیت شناختن بیماری در عضو خانواده:

متاسفانه خیلی از مراقبان وجود بیماری روانی در فرزند ، همسر یا والدین خود را انکار می کنند . در صورتی که مهم ترین وظیفه آن ها به رسمیت شناختن این موضوع است. 

حفظ آرامش در محیط خانه و پرهیز از خرده گیری و سرزنش های نا موجه نسبت به بیمار:

انتقاد از بیمار اسکیزوفرنیک و داشتن توقعات بیش از حد از او بر پریشانی اش می افزاید و حتی می تواند موجب تشدید نشانه ها ، عود بیماری و طولانی شدن دوره درمان شود.

همکاری در درمان بیمار:

در بحث مشاوره روانشناسی فرد بیمار نیاز به درمان دارویی و روانی و اجتماعی دارد و این امر هم تنها با کمک اعضای خانواده و مراقبان آن ها امکان پذیر است. برای نمونه خانواده ها باید مراقب مصرف دارو توسط بیمار باشند و هرگاه او فراموش کرد یا عمدا نخواست دارو بخورد باید به او کمک کنند تا دارویش را بخورد. ولی برخی از خانواده ها به اشتباه می گویند که بهتر است دارو نخورد و این چنین شرایط را سخت تر می کنند. 

آشنایی با نوع و نشانه های بیماری:

خانواده ها باید با نوع و نشانه های بیماری مریض شان آشنا باشند و وضعیت او را همیشه زیر نظر بگیرند و در صورت برگشت نشانه ها بی درنگ با پزشک  متخصص در ارتباط باشید.

تشکیل گروه های خود یاری:

توصیه به افراد خانواده هایی که بیماری اسکیزوفرن دارند این است که در گروه هایی شرکت کنند و از تجربیات و امکانات یکدیگر بتوانند در توانبخشی بیمارشان قدمی بردارند و این شرایط می تواند برای فرد نیز بهتر باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می توان با مشاوران مرکز مشاوره در ارتباط باشید.