داشتن یک رابطه عاطفی سالم و پایدار یکی از اصلی‌ترین نیازهای انسان‌هاست. اما گاهی اوقات، اختلالات شخصیتی در یکی از طرفین می‌تواند به شدت بر پایداری و کیفیت این رابطه تأثیر بگذارد. شناخت این اختلالات و تأثیر آن‌ها بر رفتارها و تعاملات بین فردی، می‌تواند به ما کمک کند تا بهتر بتوانیم با مشکلات و چالش‌های رابطه‌مان روبرو شویم.
اختلالات شخصیتی چیست؟
اختلالات شخصیتی به مجموعه‌ای از الگوهای پایدار و غیر قابل انعطاف در رفتار، تفکر و احساسات اشاره دارد که به طور قابل توجهی از هنجارهای فرهنگی و اجتماعی فاصله دارند. بهترین مشاور ازدواج می گوید این اختلالات معمولاً در دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می‌شوند و می‌توانند به مشکلات جدی در روابط، کار و عملکرد فرد منجر شوند.
شناسایی اختلالات شخصیتی
تشخیص اختلالات شخصیتی ممکن است چالش‌برانگیز باشد، زیرا بسیاری از نشانه‌ها می‌توانند به طور موقت در افراد سالم نیز مشاهده شوند. با این حال، وقتی این نشانه‌ها به صورت پایدار و در طی زمان مکرراً تکرار می‌شوند، می‌توانند نشانه‌های اختلال شخصیتی باشند. این نشانه‌ها شامل عدم توانایی در ایجاد و حفظ روابط پایدار، واکنش‌های افراطی به استرس، ناتوانی در کنترل خشم، و تفکرات غیرواقعی و پارانوئیدی می‌شود.
بررسی انواع مختلف اختلالات شخصیتی
اختلالات شخصیتی به چندین دسته تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و نشانه‌های خاص خود را دارند. این اختلالات به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند: اختلالات خوشه A (شامل اختلالات پارانوئید، اسکیزوئید و اسکیزوتایپال)، اختلالات خوشه B (شامل اختلالات ضد اجتماعی، مرزی، خودشیفته و نمایشی)، و اختلالات خوشه C (شامل اختلالات وابسته، اجتنابی و وسواسی-جبری).
شایع‌ترین اختلالات شخصیتی
در بین اختلالات شخصیتی، برخی از آن‌ها بیشتر شایع و شناخته شده‌اند. در ادامه به بررسی برخی از این اختلالات می‌پردازیم:
اختلال شخصیت ضد اجتماعی
افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، معمولاً به قوانین و هنجارهای اجتماعی احترام نمی‌گذارند و رفتارهای تخریبی، دروغ‌گویی و فریب‌کاری دارند. روانشناس خانواده می گوید این افراد ممکن است در روابط خود بسیار بی‌توجه و بی‌رحم باشند و اغلب به احساسات و نیازهای دیگران اهمیتی نمی‌دهند.
اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت مرزی با ناپایداری در روابط بین فردی، تصویر از خود و حالت‌های عاطفی مشخص می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال اغلب ترس شدیدی از ترک شدن دارند و رفتارهای افراطی مانند خودزنی و تهدید به خودکشی از خود نشان می‌دهند.
اختلال شخصیت خودشیفته
این افراد نیاز شدیدی به تحسین و تایید دیگران دارند و اغلب احساس می‌کنند که از دیگران برترند. آن‌ها معمولاً به نیازها و احساسات دیگران بی‌توجه هستند و تنها به دنبال منافع و خواسته‌های خود می‌باشند.
اختلال شخصیت پارانوئید
افراد مبتلا به این اختلال معمولاً نسبت به دیگران بدبین و مشکوک هستند و معتقدند که دیگران قصد دارند به آن‌ها آسیب برسانند یا آن‌ها را فریب دهند. این افراد اغلب بسیار حساس و دفاعی هستند و به سختی می‌توانند به دیگران اعتماد کنند.
تأثیر اختلالات شخصیتی بر روابط عاطفی
اختلالات شخصیتی می‌توان ند تأثیرات عمیقی بر روابط عاطفی بگذارند. این تأثیرات می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
1. مشکلات در برقراری ارتباط:
از نظر بهترین مشاور ازدواج افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی ممکن است نتوانند به طور مؤثر با شریک عاطفی خود ارتباط برقرار کنند. برای مثال، فردی با اختلال شخصیت مرزی ممکن است نوسانات شدید عاطفی داشته باشد که باعث می‌شود روابط ناپایدار و پرتنش باشد. این افراد ممکن است به سرعت از یک حالت عشق و علاقه به یک حالت خشم و نفرت تغییر کنند.
2. فقدان همدلی:
افراد با اختلال شخصیت خودشیفته معمولاً توانایی همدلی با دیگران را ندارند. آن‌ها ممکن است نیازها و خواسته‌های شریک عاطفی خود را نادیده بگیرند و تنها به منافع خود فکر کنند. این فقدان همدلی می‌تواند منجر به احساس بی‌ارزشی و ناامنی در شریک عاطفی شود.
3. اعتماد شکننده:
در اختلال شخصیت پارانوئید، بدبینی و بی‌اعتمادی نسبت به دیگران بسیار شدید است. این بی‌اعتمادی می‌تواند روابط عاطفی را تحت تأثیر قرار دهد، زیرا فرد مبتلا به سختی می‌تواند به شریک خود اعتماد کند و ممکن است مداوم در جستجوی نشانه‌های خیانت یا فریب باشد.
4. رفتارهای کنترل‌گرانه:
افراد با اختلال شخصیت ضد اجتماعی ممکن است رفتارهای کنترل‌گرانه و سوءاستفاده‌گرانه از خود نشان دهند. آن‌ها ممکن است سعی کنند شریک عاطفی خود را تحت کنترل خود درآورند و به او آزادی لازم را ندهند.
مدیریت اختلالات شخصیتی در روابط عاطفی
اگر شما یا شریک عاطفی‌تان به اختلال شخصیتی مبتلا هستید، مهم است که بدانید این شرایط قابل مدیریت است. در ادامه، چندین راهکار برای مدیریت این اختلالات در روابط عاطفی ارائه می‌دهیم:
1. مشاوره و درمان:
یکی از مهم‌ترین اقدامات برای مدیریت اختلالات شخصیتی، مشاوره و درمان حرفه‌ای در مرکز روانشناسی است. مشاوران و روان‌درمانگران می‌توانند به شما و شریک عاطفی‌تان کمک کنند تا الگوهای ناسالم رفتاری را شناسایی و اصلاح کنید. درمان‌های متعددی مانند رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) و درمان شناختی-رفتاری (CBT) می‌توانند موثر باشند.
2. ایجاد مرزهای سالم:
مهم است که در یک رابطه عاطفی با فرد مبتلا به اختلال شخصیتی، مرزهای سالم و مشخصی تعیین کنید. این مرزها به شما کمک می‌کنند تا از سوءاستفاده و رفتارهای ناسالم جلوگیری کنید. مرزهای سالم شامل تعیین قوانین و انتظارات مشخص در رابطه، حفظ استقلال شخصی، و احترام به نیازهای هر دو طرف است.
3. آموزش و آگاهی:
آگاهی از اختلالات شخصیتی و تأثیرات آن‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا بهتر بفهمید که چرا شریک عاطفی شما به گونه‌ای خاص رفتار می‌کند. این آگاهی می‌تواند به شما کمک کند تا با صبر و تحمل بیشتری با چالش‌های رابطه روبرو شوید و راهکارهای موثرتری برای مدیریت مشکلات بیابید.
4. حمایت از خود:
در یک رابطه با فرد مبتلا به اختلال شخصیتی، مهم است که از خود حمایت کنید و نیازهای خود را نادیده نگیرید. به خود فرصت بدهید تا استراحت کنید، به فعالیت‌هایی که لذت می‌برید بپردازید و از حمایت دوستان و خانواده استفاده کنید.
آیا اختلالات شخصیتی قابل درمان هستند؟
اختلالات شخصیتی با مشاوره و درمان حرفه‌ای در مرکز روانشناسی قابل مدیریت و بهبود هستند. فرآیند درمان اختلالات شخصیتی معمولاً شامل ترکیبی از درمان‌های روان‌شناختی و در برخی موارد، دارو درمانی است. در اینجا به بررسی جزئی‌تر این فرآیند می‌پردازیم:
1. درمان روان‌شناختی:
روانشناس خانواده می گوید درمان‌های روان‌شناختی می‌توانند به افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی کمک کنند تا الگوهای رفتاری و فکری ناسالم خود را تغییر دهند. برخی از موثرترین روش‌های درمان روان‌شناختی عبارتند از:
• رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT): این روش درمانی به ویژه برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی مفید است و به آن‌ها کمک می‌کند تا احساسات شدید خود را مدیریت کنند و روابط بین‌فردی بهتری برقرار کنند.
• درمان شناختی-رفتاری (CBT): این روش درمانی به افراد کمک می‌کند تا الگوهای فکری منفی و ناسالم را شناسایی و اصلاح کنند و مهارت‌های مقابله‌ای جدیدی برای مدیریت مشکلات روزمره یاد بگیرند.
• درمان بین‌فردی (IPT): این درمان بر بهبود روابط بین‌فردی و توانایی‌های اجتماعی فرد تمرکز دارد و می‌تواند به افراد کمک کند تا بهتر با دیگران ارتباط برقرار کنند.
2. دارو درمانی:
در برخی موارد، داروها می‌توانند به مدیریت علائم اختلالات شخصیتی کمک کنند، به خصوص اگر فرد همچنین از مشکلاتی مانند افسردگی یا اضطراب رنج می‌برد. داروها می‌توانند شامل ضد افسردگی‌ها، ضد اضطراب‌ها یا تثبیت‌کننده‌های خلق و خو باشند. تصمیم‌گیری درباره استفاده از داروها باید توسط یک روانپزشک یا پزشک متخصص انجام شود.
4. درمان طولانی‌مدت:
درمان اختلالات شخصیتی معمولاً نیازمند زمان و صبر است. این فرآیند ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد تا فرد بتواند تغییرات پایداری در رفتار و افکار خود ایجاد کند. مهم است که فرد مبتلا و نزدیکان او انتظار نتایج سریع نداشته باشند و به تلاش مداوم برای بهبود ادامه دهند.
نتیجه‌گیری مرکز روانشناسی
بر اساس مطالعات مرکز روانشناسی اختلالات شخصیتی می‌توانند تأثیرات زیادی بر روابط عاطفی داشته باشند، اما با آگاهی، مشاوره و پشتیبانی مناسب، می‌توان این چالش‌ها را مدیریت کرد و به یک رابطه سالم‌تر و پایدارتر دست یافت. اگر شما یا شریک عاطفی‌تان با اختلال شخصیتی دست و پنجه نرم می‌کنید، مهم است که به یاد داشته باشید که کمک در دسترس است و شما تنها نیستید.
.
دیدگاه خود را بنویسید