آیا تا به حال احساس کرده‌اید که وقتی به خودتان اهمیت می‌دهید، گویی کار اشتباهی انجام داده‌اید؟ بسیاری از ما درگیر این احساس گناه می‌شویم که اگر خود را در اولویت قرار دهیم، دیگران را نادیده گرفته‌ایم. اما حقیقت این است که مراقبت از خود نه‌تنها خودخواهی نیست، بلکه برای یک زندگی سالم و متعادل ضروری است. در این مقاله، به بررسی راهکارهای عملی برای اولویت‌بندی خود بدون احساس گناه می‌پردازیم.
چرا اولویت‌بندی خود مهم است؟
اولویت‌بندی خود، پایه‌ای برای داشتن یک زندگی سالم، شاد و متعادل است. دکتر روانشناس تاکید دارد اگر همیشه نیازهای دیگران را قبل از نیازهای خود قرار دهید، به‌مرور احساس خستگی، استرس و حتی فرسودگی می‌کنید. اما وقتی از خود مراقبت می‌کنید:
• انرژی بیشتری برای کمک به دیگران دارید.
• اعتمادبه‌نفس شما افزایش پیدا می‌کند.
• روابط شما سالم‌تر می‌شود.
• بهره‌وری شما در کار و زندگی افزایش می‌یابد.
چرا هنگام اولویت‌بندی خود احساس گناه می‌کنیم؟
بسیاری از ما هنگام مراقبت از خود احساس گناه می‌کنیم، اما چرا؟ این احساس ریشه در عوامل مختلفی دارد که در ادامه بررسی می‌کنیم.
ترس از خودخواهی
بسیاری از ما با این باور بزرگ شده‌ایم که مراقبت از خود یعنی خودخواهی. اما بین این دو تفاوت زیادی وجود دارد. خودخواهی یعنی دیگران را نادیده بگیریم، درحالی‌که اولویت‌بندی خود یعنی نیازهای خود را هم به‌اندازه‌ی دیگران مهم بدانیم.
انتظارات اجتماعی
جامعه معمولاً از ما می‌خواهد که همیشه در خدمت دیگران باشیم. مخصوصاً برای زنان، این انتظارات قوی‌تر است. اما حقیقت این است که شما نمی‌توانید از دیگران مراقبت کنید اگر ابتدا از خود مراقبت نکرده باشید.
عادت‌های قدیمی
از منظر مطالعات مرکز مشاوره گاهی اوقات احساس گناه از تربیت و عادت‌های ما ناشی می‌شود. اگر همیشه یاد گرفته‌ایم که نیازهای دیگران را در اولویت قرار دهیم، تغییر این الگوها دشوار خواهد بود.
چگونه بدون احساس گناه خود را در اولویت قرار دهیم؟
حالا که متوجه شدیم چرا این احساس گناه ایجاد می‌شود، وقت آن است که یاد بگیریم چطور بدون عذاب وجدان خود را در اولویت بگذاریم.
۱. تغییر باورهای محدودکننده
باید بپذیرید که مراقبت از خود ضروری است، نه یک گزینه‌ی لوکس! شما ارزشمند هستید و حق دارید که حال خوبی داشته باشید.
۲. یادگیری گفتن «نه»
از منظر دکتر روانشناس یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که باید یاد بگیرید، «نه» گفتن است. شما نمی‌توانید همیشه برای دیگران در دسترس باشید. به خود اجازه دهید که بدون احساس گناه درخواست‌هایی را که باعث خستگی شما می‌شوند، رد کنید.
۳. ایجاد تعادل در روابط
مرزهای سالم در روابط به شما کمک می‌کند تا بدون احساس گناه از خود مراقبت کنید. به جای اینکه همیشه در دسترس باشید، زمانی را هم برای خودتان اختصاص دهید.
۴. تمرین مراقبت از خود
مراقبت از خود شامل فعالیت‌هایی است که حال شما را بهتر می‌کنند، مانند:
• ورزش کردن
• خواب کافی داشتن
• مدیتیشن و تمرینات آرامش‌بخش
• گذراندن زمان با خودتان و لذت بردن از تنهایی
۵. مدیریت زمان هوشمندانه
اگر همیشه احساس می‌کنید که وقت کافی برای خود ندارید، برنامه‌ریزی روزانه‌ی خود را بررسی کنید. آیا زمان زیادی را صرف کارهایی می‌کنید که ضرورتی ندارند؟ برای خودتان زمانی مشخص تعیین کنید و به آن پایبند باشید.
۶. پذیرش این که شما نمی‌توانید همه را راضی نگه دارید
تحقیقات مرکز مشاوره نشان می دهد یکی از بزرگ‌ترین دلایلی که باعث احساس گناه در ما می‌شود، این است که می‌خواهیم همه را راضی نگه داریم. اما حقیقت این است که چنین چیزی غیرممکن است. همیشه افرادی هستند که انتظارات خاصی از شما دارند و ممکن است از اینکه شما به خودتان اهمیت می‌دهید، ناراحت شوند. اما آیا قرار است همیشه طبق خواسته‌ی دیگران زندگی کنید؟ لحظه‌ای فکر کنید: وقتی خود را قربانی خوشحال کردن دیگران می‌کنید، آیا واقعاً رضایت آن‌ها دائمی است؟ معمولاً نه! پس بهتر است انرژی خود را صرف کاری کنید که واقعاً به نفع شماست.
۷. شناخت و درک نیازهای واقعی خود
گاهی ما آن‌قدر مشغول رفع نیازهای دیگران می‌شویم که نیازهای خودمان را فراموش می‌کنیم. از خودتان بپرسید: من چه چیزی نیاز دارم؟ چه چیزی به من آرامش می‌دهد؟ شاید شما نیاز به استراحت بیشتر، زمان خلوت، یک سرگرمی جدید، یا حتی تغییر شغل داشته باشید. شناخت این نیازها اولین قدم برای اولویت‌بندی خود است. سعی کنید هر روز چند دقیقه را به فکر کردن درباره‌ی احساسات و خواسته‌های خود اختصاص دهید و بر اساس آن تصمیم بگیرید.
۸. تغییر نگرش نسبت به مراقبت از خود
بسیاری از ما وقتی می‌خواهیم به خودمان توجه کنیم، احساس می‌کنیم که در حال هدر دادن وقت هستیم. اما این طرز فکر باید تغییر کند! مراقبت از خود یک سرمایه‌گذاری است، نه اتلاف وقت. همان‌طور که برای موفقیت در کار نیاز به یادگیری و تمرین داریم، برای داشتن یک زندگی شاد و سالم هم نیاز به مراقبت از خود داریم. اگر همیشه خود را نادیده بگیرید، در نهایت خسته، کلافه و حتی بیمار خواهید شد.
۹. یادگیری اولویت‌بندی کارها برای ایجاد تعادل در زندگی
اگر احساس می‌کنید که وقت کافی برای خودتان ندارید، شاید مشکل اصلی در مدیریت زمان شما باشد. مهم است که یاد بگیرید بین کار، روابط و مراقبت از خود تعادل ایجاد کنید. برای این کار، کارهای مهم را مشخص کرده و زمان خود را بر اساس آن‌ها تنظیم کنید. همیشه بخشی از روز را به فعالیت‌هایی اختصاص دهید که شما را خوشحال و آرام می‌کنند. یک راهکار ساده این است که در تقویم خود زمانی را به استراحت و خودمراقبتی اختصاص دهید و آن را مانند یک قرار مهم در نظر بگیرید.
۱۰. کوچک شروع کنید و به خودتان فرصت دهید
اگر سال‌ها عادت کرده‌اید که نیازهای دیگران را در اولویت قرار دهید، تغییر این وضعیت یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد. نیازی نیست که از روز اول همه چیز را تغییر دهید. از کارهای کوچک شروع کنید: روزانه چند دقیقه را فقط به خودتان اختصاص دهید، زمانی که خسته‌اید درخواست‌های دیگران را نپذیرید، یا یک فعالیت آرامش‌بخش را به برنامه‌ی خود اضافه کنید. مهم‌ترین چیز این است که قدم به قدم پیش بروید و به خودتان فرصت دهید که این تغییر را بپذیرید.
نتیجه‌گیری
اولویت‌بندی خود به این معنی نیست که دیگران را نادیده بگیریم، بلکه به این معنی است که ابتدا از خود مراقبت کنیم تا بتوانیم بهتر و قوی‌تر برای دیگران حضور داشته باشیم. مراقبت از خود یک نیاز است، نه یک خودخواهی! پس از امروز تصمیم بگیرید که بدون احساس گناه، خود را در اولویت قرار دهید.
دیدگاه خود را بنویسید