برای ورود به دوره بزگسالی ، عبور از دوره نوجوانی و جوانی گریز نا پذیر است. در این دوره توانایی های مهارت هایی به عنوان زیر بنا شکل می گیرد.طبق نظر مشاوران روانشناس عدم شکل گیری متناسب توانایی های لازم در دوره نوجوانی و جوانی فرد را با مشکلات جدی در دوره بزرگسالی مواجه خواهد کرد. در ادامه به دوره اول از نوجوانی اشاره می کنیم.
آغاز نوجوانی: یعنی سنین 11 تا 13سالگی:
سازگاری با دگرگونی های دوران بلوغ:
شروع نوجوانی با تغییرات جسمی همراه است. برای مثال در دختر ها با رشد پستان ها و قاعدگی همراه است. و در پسر ها با رشد موهای صورت و اولین انزال از آشکار ترین موارد است. رشد قد نوجوان از موارد دیگر است و دختر ها دو سال زود تر از پسر ها رشد قد را تجربه می کنند. ظاهر نا موزون نوجوانان به این دلیل است که بخش های مختلف بدن با سرعت مختلفی رشد می کند و خانواده ها باید از هر گونه تمسخر بپرهیزند و بهداشت و تغذیه کافی و خوب را در نظر داشته باشند.
خودپنداره نوجوان:
طبق گفتهی روانشناسان خانواده تغییرات جسمانی خود به تنهایی تاثیر منفی به خود پنداره ندارد ولی اگر تغییرات دیگری مانند تغییر مدرسه در زندگی اش وجود داشته باشد واکنش اجتماعی در برابر تغییرات جسمی نوجوان بسیار مهم است. دختر ها، تحت تاثیر نگرش اجتماع به لاغری، دچار حساسیت به اضافه وزن و در نتیجه مشکلات خوردن می شوند. پسرانی که زود بالغ می شوند در میان همسالان دارای جایگاه مناسب می شوند و محبوب هستند. ولی این موضوع در مورد دختران صادق نیست و دچار مشکلات رفتاری می شوند. نوجوانان در این سن به راحتی بحث می کنند و در مقایسه با کودکان تصور ایده الی از والدینشان ندارند و آن ها را واقعی تر می بینند و بیشتر نظرات آن ها را مورد تردید قرار می دهند و این که والدین و نوجوانان مسائل را به طور متفاوتی تعریف می کنند و در این دوران اولیه نوجوان نمی تواند دیدگاه فرد دیگر را بپذیرد.
روابط خانوادگی:
طبق نظر روانشناس ازدواج و خانواده در آغاز بلوغ معمولا فاصله نوجوانان و والدین از هم زیاد تر می شود و در برابر کنجکاوی والدین از خود حساسیت زیادی نشان می دهند. در فرهنگ هایی مثل ایران نوجوان به دنبال خلوت بیشتر بوده ولی والدین دست به کنجکاوی در فضای شخصی نوجوان می زنند و این واکنش باعث ایجاد فاصله خواهد شد.
کسب توانایی های شناختی تازه:
نوجوانان به تدریج شیوه های تفکر پیچیده تری را تجربه می کنند که در بر گیرنده توانایی فزاینده در استدلال انتزاعی و تفکر نسبی است ولی تجربه زیادی درباره آن ندارند و از آنجایی که در کاربرد آن ناشیانه عمل می کنند ممکن است مرتکب بعضی اشتباهات شناختی شوند.
خودمحوری:
خودمحوری نوجوانان جنبه های متفاوتی دارد و برخی از نوجوانان مدام احساس می کنند که همه به رفتار آن ها توجه می کنند. و نوجوان معتقد است در برابر رفتار های پر خطر آسیب ناپذیر است. و احساس می کند که تجارب او منحصر به فرد هستند و کسی او را درک نمی کند.
در نظر گرفتن دیدگاه فرد دیگر:
نوجوانان به تدریج وارد مرحله ای می شوند که می توانند چگونگی دیدگاه فرد دیگر را تصور کنند. و در ابتدای راه به درستی نمی توانند درک کنند که فردی ممکن است از موقعیتی یکسان تجربه ای متفاوت داشته باشد. معمولا تا آخر مراحل نوجوانی فرد نمی تواند دیدگاه فرد دیگری را به درستی بفهمد.
یافتن جایگاهی در میان همسالان:
همسالان برای نوجوانان اهمیت زیادی دارند و کودک بیش ز دوران بلوغ دوستانی دارد ولی تایید و توجه بزرگسالن برای او اولویت دارد. اما بعد از بلوغ گروه همسالان نقش مهمی را در فرایند رشد ایفا می کند. گروه همسالان زمینه آموزش را فراهم می سازد تا نوجوان بتواند مهارت ها، دوستی ها، و صمیمیت های دوران بزرگسالی را پایه ریزی کند. گروه همسال به عنوان جانشین خانواده اصلی است تا نوجوان بتواند بر اساس آن استقلال را تجربه کند و از این رو پذیرفته شدن از سوی گروه همسال موضوعی است که از لحاظ روانشناختی برای نوجوان اهمیت حیاتی دارد. در اوایل نوجوانی همسازی نوجوان با گروه همسالان به حداکثر می رسد اما بعد از 14 سالگی رو به کاهش می گذرد. و باید گفت که همسالان فعالانه بر یکدیگر تاثیر می گذارندو نوجوانانی که ارزش ها، نگرش ها، و اعتقادات یکسانی دارند به طرف هم جذب می شوند و گروه همسالان را تشکیل می دهند. در حالت کلی در این دوران انتخاب دوست و هم اجتماعی شدن اهمیت دارد.
هماهنگ شدن با انتظارات پیرامون جنسیت
از شروع دوران نوجوانی، دختران و پسران تحت فشار فزاینده ای قرار می گیرند تا بتوانند مطابق با جنسیت خود رفتار کنندو آن را تقویت نقش جنسیتی می گویند. پیام هایی که نوجوان از والدین، همسالان، مدارس و وسایل ارتباط جمعی دریافت می کنند، پسران را تشویق می کند تا قوی، متکی به خود و پر جرات باشند و دختران تشویق می شوند تا جذاب باشند. میزانی که نوجوان می تواند از عهده این انتظارات برآید، تاثیر مهمی در خودپنداره او دارد. تغییر مدرسه در دوران بلوغ به خود پنداره نوجوان آسیب خواهد زد. سازگاری با محیط های گوناگون و واکنش های متفاوت محیط های جدید ممکن است به خود پنداره نوجوان آسیب بزند. اگر نوجوان نتواند وقت کافی برای ایجاد دوستی و آشنایی، و یافتن جایگاه مناسب در میان گروه همسالان پیدا کند، سازگاری او لطمه می بیند و سرانجام هویتش مخدوش می شود. و همچنین پسرانی که زود بالغ می شوند ممکن است خود را بزرگ تر از دیگران حس کنند و وارد تجربه های جنسی یا مصرف مواد مخدر شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه ارتاط با فرزندتان و مهارت های فرزند پروری دوران کودکی و نوجوانی می توانید با مطب روانشناس در تماس باشید و راهنمایی های لازم را از سوی آن ها دریافت نمایید.
دیدگاه خود را بنویسید